Deze website dient als achtergrond informatie van Het Behandelpunt

Bij Het Behandelpunt kun je terecht voor behandeling van duidelijk omschreven benoembare problematiek, maar ook voor vage klachten waar je de vinger maar niet achter kunt krijgen. Zo van “Waarom heb ik dat nou, er is toch geen reden voor?” en die onmiskenbaar een schaduw over je leven werpen. Je kunt er mee leven, maar het voelt niet lekker.

Voor therapie bezoek: www.behandelpunt.nl

PsychoConsult dient uitsluitend ter informatie. Zie Contact voor een uitleg.

Prikkelbare Darm Syndroom

Omdat ik voor deze problematiek een specialisatie-opleiding volgde voor wat wel genoemd wordt een beter darmmanagement kies ik ervoor de problematiek uitgebreid te beschrijven. Als je daarmee al zo bekend bent dat je dat allemaal niet wilt lezen en meteen naar het behandelinsprotocol wilt kun je meteen klikken op darmcoaching.

De internationale term voor PDS of Spastische darm is IBS (Irritable Bowel Syndrome). Hierbij gaat het om onverklaarbare chronische darmproblemen als buikpijn en afwijkend defaecatiegedrag. Medisch onderzoek levert niks op en er lijkt niks/niet veel tegen te doen. Toch heeft het grote negatieve invloed op je dagelijks leven (werk, school, reizen, al of niet met openbaar vervoer).

Dat het je leven zo beheerst, heeft alles te maken met een gevoel van controleverlies. Enerzijds omdat je niet om de klachten (als verschijnsel) heen kan (ook als je je zo positief mogelijk opstelt), anderzijds ook heel letterlijk waar het de beheersing van je darmen betreft. Met als gevolg sociale beperking en daardoor vermindering van levenskwaliteit, wat gemakkelijk leidt tot negatieve gevoelens en gedachten, en uiteindelijk tot psychische overbelasting. En dat laatste verergert de klachten weer, waarmee de cirkel rond is.
De verschijnselen, samenhangend met dat gevoel van controleverlies, zijn buikpijn of (hevige) –kramp (acuut of zeurend, wordt minder na toiletgang), diarree, afgewisseld met obstipatie (óf vnl. één van de twee), een opgeblazen gevoel (vaak ook winderigheid), soms plotselinge onhoudbare aandrang en problemen met de stoelgang, in de zin van loze drang, restgevoel (of er nog wat zit), of slijm (geen bloed) bij de ontlasting.

De buikpijn kan je overal in je buik voelen, maar linksonder is een voorkeurslocatie. Vaak ook reiken de klachten verder dan alleen de lager gelegen ingewanden en kan je ook last hebben van je slokdarm (zuurbranden) en maagklachten, misselijkheid, slikklachten en oprispingen. Bijkomend kun je door IBS ook gegeneraliseerde lichamelijke klachten hebben als duizeligheid, hoofd-en rugpijn, vermoeidheid en door het gefocust zijn op je onderlichaam soms ook pijn bij het vrijen en moeite met plassen. Al dat getob met je spijsvertering kan maken dat je weinig trek hebt in eten, wat kan leiden tot gewichtsvermindering. En psychisch kan je last krijgen van gevoelens van angst en depressiviteit, concentratiestoornissen en slapeloosheid.

In psychologische zin zie je bij mensen met IBS-klachten vaak karakteristieke trekjes, die je misschien wel herkent bij jezelf. Je voelt je dan doorgaans erg verantwoordelijk, wat maakt dat je serieus bent en perfectionistisch van aard. Inherent aan dat je verantwoordelijk voelen is een neiging alles onder controle te houden met als gevolg dat je moeite hebt met veranderingen. Misschien herken je ook dat je erg ‘in je hoofd’ zit, wat maakt dat de relatie met je eigen lichaam verre van optimaal is (en anders kom je daar wel achter in therapie, zo ’n sterke karakteristiek is het). Heel vaak zijn de klachten gerelateerd aan stresssituaties uit de jeugd.

IBS zie je bij vrouwen 2 á 3 keer vaker dan bij mannen. Het komt voor bij 10 tot 20 % van de bevolking, vooral bij jong-volwassenen, waarmee ik bedoel meestal vóór de leeftijd van 35 jaar en vaak al direct na de puberteit. Toch kan het zich ook voordoen op andere leeftijden (ook bij kinderen). Na de middelbare leeftijd komt het minder voor.

Voor het verschijnsel op zich bestaat geen aanwijsbare oorzaak. Mogelijk speelt erfelijkheid een rol. Wel zie je dingen, waarmee het zou kúnnen (want je ziet het niet bij iedereen) samenhangen, zoals hormoonschommelingen bij meisjes in de puberteit. Soms is er een relatie met een echt traceerbare voedselallergie, in elk geval zie je vaak een duidelijke reactie op bepáálde voedingsmiddelen. Soms is er voorafgaand sprake van een ontsteking aan/in het maag/darmstelsel, een darminfectie of een periode van stress.
Al is dan niet duidelijk waarom iemand IBS krijgt, er zijn wel lichamelijk aanwijsbare verschijnselen als mogelijke oorzaak voor de kláchten, zoals overgevoelige darmwand voor prikkels uit het maag/darmstelsel (voedsel en medicijnen), een gestoorde motoriek van het maag/darmstelsel, of een combinatie van beide. Die verstoorde peristaltiek veroorzaakt in de dunne darm krampen en in de dikke darm leidt een frequent krampachtig samentrekken tot pijn en gevoelens van ongemak. Stress versterkt deze verschijnselen nog.

Diagnostische criteria voor functionele maagdarmziekten worden vastgesteld op conferenties in Rome, waaraan gastro-enterologen vanuit de gehele wereld deelnemen.
Voor de diagnostiek van IBS is een juiste interpretatie van het verband tussen gerapporteerde pijn en het ontlastingspatroon belangrijk. In samenhang met de aanwezige pijn dient die óf af te nemen na ontlasting, óf de faeces gaat er anders uitzien dan normaal (waterdun, keihard, keuteltjes etc.), óf de ontlasting komt veel vaker of juist minder (meer dan 3 keer per dag of minder dan 3 keer per week). Om de diagnose te kunnen stellen moet volgens de zgn Rome-criteria aan tenminste 2 daarvan voldaan worden.

De diagnose wordt nog ondersteund als zich bovendien nog gedurende ten minste 2 dagen per week minstens 2 van de volgende klachten voordoen t.w., (als die nog niet bij de eerste twee zat) sterk afwijkende defaecatiefrequentie (dus veel vaker d.w.z. meer dan 3 keer per dag) of veel minder vaak ontlasting dan normaal, abnormale stoelgang (loze drang, gevoel van onvolledige lozing, plotseling onhoudbare drang, teveel moeten persen), alleen maar slijmproductie, of een opgeblazen gevoel (bloating).
Bij lichamelijk onderzoek is het enige wat opvalt een drukgevoelige buik. Belangrijk is het uitsluiten van lichamelijke oorzaken als maagzweren, ontstekingen, infecties en tumoren. Ook laboratorium- en echografisch onderzoek moet daarop gericht zijn.

Omdat je lichaam in feite gezond is, is er ook geen medicatie die echt helpt, doordat het de oorzaak aanpakt (die er immers niet is op lichamelijk niveau). Wat verstrekt wordt zijn antidepressiva of andere kalmerende middelen tegen de stress en bulkvormende stoffen. Het gaat slechts om symptoombestrijding bv. tegen diarree (Imodium® en Arestal®), obstipatie( laxeermiddelen), spasmolytica (gericht op het gladde spierweefsel) en serotoninereceptoren- blokkers, die de prikkelbaarheid van de darmwand verminderen en de darmmotoriek reguleren. Ook kun je zelfmedicatie proberen om de klachten te verminderen zoals diverse pijnstillers, middeltjes tegen kramp, maagzuurremmers (indien van toepassing) en probiotica zoals Activia of Yakult.

Ook kun je om de klachten draaglijker te maken een voedseldagboek bijhouden ( wat verdraag je wel, wat niet? Is er iets wat wijst op gluten- of lactoseintolerantie of op een allergie voor kleurstoffen of smaakversterkers? Berucht is ve-tsin in soepen en Chinees eten) of je kunt uitproberen of ’t verschil maakt als je bv. gekruid voedsel, rood vlees, champignons of citrusvruchten vermijdt. Wat ook dikwijls helpt is het vermijden van zoetstoffen in het algemeen (dus suikervrije snoep of kauwgom en geen light frisdrank) en zeker een bovenmatig gebruik van speciale zoetstoffen als aspartaam en sorbitol (ook in appel- of perensap) kan diarree geven). Iedereen met klachten reageert verschillend op dat uitproberen. Soms helpt koolzuurhoudende drank, maar soms ook niet. Soms helpen extra vezelrijke producten, soms echter is juist vermijden beter. Soms geven darmspoelingen verbetering, maar negatieve effecten komen ook voor. Het gaat wel steeds om het slechts verminderen van klachten. M.a.w. als klachten gehéél verdwijnen met het vermijden van deze stoffen, dan was er per definitie geen sprake van IBS.
Stress vermijden en zorgen voor voldoende lichaamsbeweging is altijd goed.

Nieuw bij de behandeling van IBS is hypnotherapie in het kader van darmcoaching. Na het doorlopen van zo ’n specifiek coachingstraject is 85 % van de klachten af, al blijft wel de gevoeligheid voor IBS bestaan.